TÜRKÇE
“Nerede O Eski Ramazanlar” Dediğimiz Ramazan Gelenekleri
Ramazan denince akıllara, yüzyıllardır devam eden geleneklerin yanısıra son zamanlarda “nerede o eski ramazanlar” dedirten ve akıllardan hiç çıkmayan geleneklerimiz geliyor. Anadolu’da bazı illerimizde halen sürdürülen o eski ramazan geleneklerini gelin birlikte hatırlayalım…
Sahur Vakti Ramazan Davulcusu
Sahur vaktinde oruç tutanları uyandırmak için mahalle mahalle gezen hem davul çalıp hem de maniler okuyan davulcuları çocukluk dönemlerinden hatırlamayan yoktur diye düşünüyoruz. Ramazanla özdeşleşmiş en önemli geleneklerden olan ramazan davulcusu bazen tek başına bazen de yanında birkaç kişi ile birlikte maniler eşliğinde bütün mahalleyi dolaşır, ramazan ayının sonunda da evlerin kapısını çalarak bahşiş toplar.
Ramazan Eğlenceleri
Aslına bakarsanız Ramazan bir başka yönüyle eğlence ayıydı. İftardan sonra sahura kadar geçen süre boyunca insanlar oturdukları semtte dışarılara çıkar, eş dost ile sohbet eder, birlik ve bütünlük ruhunu sahur vaktine kadar paylaşırlardı. İstanbul’un Direklerarası ve Feshane semtlerinde olduğu gibi genellikle pek çok şehirde sokak eğlenceleri düzenlenir, ortaoyunu ve Karagöz gösterileri izlenirdi. Ramazan ayının ortalarında çocuklar ve gençler bir araya gelir, oturdukları mahalleyi dolaşarak mâniler eşliğinde yiyecek ve içecek toplarlardı.
Karagöz ve Hacivat
Ramazan denince akla ilk gelen eğlencelerden biri de şüphesiz Karagöz ve Hacivat’dır. Kaba görüntüsünün altında ince ve kıvrak bir zeka barındıran Karagöz ile karşısında bilgili, okumuş, kibar tavırlarıyla ona arkadaşlık eden Hacivat Ramazan eğlencelerinin ailecek izlenen en önemli kahramanlarıydı. Zaman zaman hikayelere Beberuhi, Tuzsuz Deli Bekir, Bekçi gibi karakterler girerek bu ikilinin maceralarına renk katarlardı. O zamanın en keyifli aile etkinliklerinden biri Karagöz ve Hacivat izlemekti.
Ramazanda Top Atışı
Ramazan topunun atılması Osmanlılar döneminde yayılan bir gelenekti. Ramazan ayında top atılmasındaki amaç topun atılması ile birlikte ezan sesini duyan vatandaşların oruçlarını açmasıydı. Ramazan topu liman şehirlerinde harp gemilerindeki topla yapılırken, kalesi olan şehirlerde kale burçlarına yerleştirilen toplar ile yapılırdı. Kale olmayan şehirlerde ise top atışına müsaade edilmezdi. Günümüzde güvenlik sebebi top atışına izin verilmediğini pek çoğumuz bilsek de biz tekrar hatırlatmış olalım.
Tekne Orucu
Ramazan’da ilk defa oruç tutmak isteyen ama tüm gün oruç tutamayacak yaştaki çocuklar için oruç öğle vaktinde açtırılırdı ve buna ‘Tekne Orucu’ adı verilirdi.
Zinem Defteri
Eskiden uygulanan ama günümüzde belki de sadece aile büyükleri tarafından hatırlanan Ramazan’ın en güzel geleneklerinden biri de Zimen Defteri denilen uygulamaymış. Yardımlaşma ve dayanışmanın önemini vurgulayan bu uygulamada zengin kişiler mahalle esnafının dükkanına uğrar ve veresiye defterlerine bakıp, bu defterde borcu olan durumu iyi olmayan kişilerden birinin borcunu rastgele seçip silerlermiş. Böylece ne borcu silen ne de borcu silinen bu iyiliğin kim tarafından yapıldığını bilmezmiş.
İftar Yemekleri
En yaygın ramazan geleneklerinden biri olan iftar yemekleri aileyi, eşi ve dostu bir araya getirmek için düzenlendiği gibi “Hayır” amacıyla yapılıyor. “Hayır” amacı ile düzenlenen iftar yemeklerinde dar gelirli ya da zengin herkesin aynı yiyecekleri yemesine olanak sağlarken aile ile yapılan iftar yemekleri ise aile büyükleri ve eş dost ile birlikte olmak ve ramazanın bereketini paylaşmak açısından önem taşıyor.
Zengin yeme-içme kültürümüzün ramazan sofralarına yansıması ile birlikte fırınlardan sıcak sıcak alınan ramazan pidesi, mis kokulu bir çorba ve ana yemeğin yanı sıra sunulan iftariyelikler, hurma, börek, demli bir çay ile Ramazan ayına özel hazırlanan güllaç tatlısı ile iftar sofralarına bol sohbet de eklenince değmeyin keyfimize…
Unutulmaya yüz tutan ramazan geleneklerinin yanı sıra halen birçok yerde özel iftar yemeklerinin düzenlenmesi, imsakiyelerin basılıp dağıtılması, ihtiyacı olanlarla veya sevdiklerinizle paylaşmanız için geleneksel Ramazan tatlarıyla hazırlanmış ramazan paketleri ile ramazan ruhunu hissedebilirsiniz.